ΕΤΣΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ!

Το Οικ. Πατριαρχείο βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα στην περιοχή όπου ονομάζεται Φανάρι.Η ιστορία του αρχίζει από το 325 μ. Χ., όταν έγιναν τα επίσημα εγκαίνια της ιδρύσεως της Κων/πόλεως και ανακηρύχθηκε ως πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η οποία ήταν συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που μέχρι την ίδρυση της Κων/πόλεως, είχε ως πρωτεύουσα τη Ρώμη. Από τότε η αρχαία, αλλά μικρή πόλη Βυζάντιο (είχε ιδρυθεί από τον Μεγαρέα Βύζαντα το 658 π.Χ., γι' αυτό και πήρε το όνομά του μετατράπηκε σε μεγαλοπρεπή πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον Κωνσταντίνο τον Μέγα (313-337μ.Χ.), τον οποίο η Εκκλησία μας ανακήρυξε σε άγιο και τον αποκαλεί Ισαπόστολο. Γι' αυτό και η νέα πρωτεύουσα πήρε το όνομα του ιδρυτή της και ονομάστηκε Κωνσταντινούπολη. 

Το δε Οικ. Πατριαρχείο απετέλεσε, κατά τη διάρκεια της μακράς του ζωής, το Κέντρο, αλλά και το σωματοφύλακα της θρησκευτικής και εθνικής ζωής του Γένους των Ρωμαίων , αλλά και όλων των Ορθοδόξων Λαών της περιοχής μέχρι τις μέρες μας.Ως γνωστό, η Χριστιανική Εκκλησία είναι δυστυχώς χωρισμένη, ήδη από το 1054 όταν επήλθε το λεγόμενο Σχίσμα, στην Ανατολική Ορθόδοξη και στη Δυτική Εκκλησία. Η Δυτική μάλιστα είναι και πάλι χωρισμένη, στη λεγόμενη Ρωμαιοκαθολική, με έδρα τοΒατικανό (Ρώμη), και στις διάφορες άλλες Διαμαρτυρόμενες Εκκλησίες, την Αγγλικανική, τις Προτεσταντικές Εκκλησίες και άλλες θρησκευτικές ομάδες. Εμείς ανήκουμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία είναι μεν ενωμένη σε όλα τα θέματα που αφορούν την πίστη, διακρίνεται όμως, για καθαρά διοικητικούς και ιστορικούς λόγους, σε Πατριαρχεία και Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, τα οποία κατατάσσονται ιεραρχικά όπως στην πιο κάτω σειρά:

1. Το Οικ. Πατριαρχείο, με έδρα του την Κωνσταντινούπολη και με Αρχηγό τον Οικ. Πατριάρχη κ.κ.Βαρθολομαίο που φέρει επίσης τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου Κων/πόλεως και Νέας Ρώμης και προσαγορεύεται "Παναγιότατος".

2. ΤοΠατριαρχείο Αλεξανδρείας, με έδρα την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και με Αρχηγό τον Μακαριότατο Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ.κ.Πέτρο.

3. Το Πατριαρχείο Αντιοχείας, με έδρα τη Δαμασκό της Συρίας και Αρχηγό τον Μακαριότατο Πατριάρχη Αντιοχείας κ.κ. Ιγνάτιο, ο οποίος είναι Αραβόφωνος.

4. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, με έδρα τα Ιεροσόλυμα στο Ισραήλ και με Αρχηγό τον Μακαριότατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ.κ. Διόδωρο.

Τα πιο πάνω τέσσερα Πατριαρχεία ονομάζονται πρεσβυγενή, γιατί ήταν τα πρώτα που οργανώθηκαν σε διοικητικά ανεξάρτητες η μία από την άλλη Εκκλησίες, αλλά πάντοτε σύμφωνες σε όλα τα θέματα που αφορούν την πίστη και τη λατρεία.

5. Η Εκκλησία της Ρωσίας, με έδρα τη Μόσχα και Αρχηγό τον Μακαριότατο Πατριάρχη Μόσχας και Πάσης Ρωσίας κ.κ. Αλέξιο.

6. Η Εκκλησία της Σερβίας, με έδρα το Βελιγράδι της Γιουγκοσλαβίας και Αρχηγό τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Πεκίου, Μητροπολίτη Βελιγραδίου και Καρλοβικίου και Πατριάρχη των Σέρβων κ.κ. Παύλο.

7. Η Εκκλησία της Ρουμανίας, με έδρα το Βουκουρέστι της Ρουμανίας και Αρχηγό τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Βουκουρεστίου, Μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας και Πατριάρχη Ρουμανίας και Τοποτηρητή του θρόνου της Καισαρείας Καππαδοκίας κ.κ. Θεόκτιστο,

8. Η Εκκλησία της Βουλγαρίας, με έδρα την Σόφια και Αρχηγό τον Μακαριότατο Μητροπολίτη Σόφιας και Πατριάρχη Πάσης Βουλγαρίας κ.κ.Μάξιμο.

9. Η Εκκλησία της Γεωργίας, με έδρα την Τιφλίδα της Γεωργίας και Αρχηγό τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Μιτσχέτης και Τιφλίδας και Καθολικό Πατριάρχη Πάσης Γεωργίας κ.κ. Ηλία.

10. Η Εκκλησία Κύπρου, με έδρα την Λευκωσία και Αρχηγό τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου κ.Χρυσόστομο.

11. Η Εκκλησία της Ελλάδος, με έδρα την Αθήνα και Αρχηγό τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Χριστόδουλο.

12. Η Εκκλησία της Πολωνίας, με έδρα την Βαρσοβία της Πολωνίας και Αρχηγό τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Βαρσοβίας και Πάσης Πολωνίας κ. Σάββα.

13. Η Εκκλησία της Αλβανίας, με έδρα τα Τίρανα της Αλβανίας και Αρχηγό τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Τιράνων και Πάσης Αλβανίας κ.Αναστάσιο.

14. Η αυτόνομος Εκκλησία Τσεχίας και Σλοβακίας, με έδρα την Πράγα της Τσεχίας και Προϊστάμενο τον Σεβασμιότατο Αρχιεπίσκοπο Πράγας και Μητροπολίτη Τσεχίας και Σλοβακίας κ. Δωρόθεο.

15. Η αυτόνομος Αρχιεπισκοπή Φινλανδίας, με έδρα το Kuopio της Φινλανδίας και Προϊστάμενο τον Σεβασμιότατο Αρχιεπίσκοπο Καρελίας και Πάσης Φινλανδίας κ. Ιωάννη.

Όπως είπαμε, τα πιο πάνω Πατριαρχεία και Αυτοκέφαλες Εκκλησίες είναι όλα τους αυτοδιοικούμενα, ανήκουν όμως σε μία οικογένεια, τηνΟρθόδοξη Εκκλησία, και αναγνωρίζουν σαν πρώτο μεταξύ ίσων τον Οικουμενικό Πατριάρχη και Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως και Νέας Ρώμης κ.κ. Βαρθολομαίο, ο οποίος θεωρείται και ως ο Αρχηγός της Ορθοδοξίας σε όλη την Οικουμένη.  

Το τιμητικό αυτό προβάδισμα, τα πρεσβεία όπως λέγεται στην εκκλησιαστική γλώσσα, δόθηκε στον Αρχιεπίσκοπο Κων/πόλεως ήδη από το 381 κατά την εν Κωνσταντιπόλει Β' Οικουμενική Σύνοδο με τον 3ο Κανόνα της. Η απόφαση της Β' Οικουμενικής Συνόδου ενισχύθηκε με Κανόνα της Δ' Οικουμενικής Συνόδου, η οποία πραγματοποιήθηκε το 451 στηνΧαλκηδόνα, προάστιο  στην Ασιατική ακτή της Κων/πόλεως. Η θέση αυτή ισχυροποιήθηκε και επιβλήθηκε στις συνειδήσεις όλων των Ορθοδόξων, κυρίως χάρη στο γεγονός ότι η Κωνσταντινούπολη υπήρξε η πρωτεύουσα της λεγομένης Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, την οποία σήμερα κακώς ονομάζουμε Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Σ' αυτήν ανήκαν επίσης και όλες οι άλλες χώρες όπου βρίσκονταν τα υπόλοιπα πρεσβυγενή Πατριαρχεία.

Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας στις χώρες της πρώην Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (που καταργήθηκε οριστικά μετά την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως από τους Τούρκους στις 29 Μαϊου1453), το Οικ. Πατριαρχείο απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη δύναμη και ακτινοβολία. Και αυτό, γιατί ο πρώτος Σουτάνος, ο Μωάμεθ ο Β΄ ο κατακτητής, για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας παραχώρησε μεγάλα προνόμια στον Οικουμενικό Πατριάρχη και στο Πατριαρχείο Κων/πόλεως. 'Έτσι ο Οικ. Πατριάρχης αναλάμβανε ταυτόχρονα και ως Εθνάρχης του υπόδουλου Γένους, μπορούσε όμως να ασκεί και ουσιαστική επιρροή πάνω στις άλλες αδελφές Εκκλησίες και Πατριαρχεία εντός του Οθωμανικού Κράτους.

Η όλη δομή, πάντως της Ορθοδοξίας και ο δημοκρατικότατος τρόπος που διοικείται δεν καταργήθηκαν ποτέ από το Οικ. Πατριαρχείο, ο δε Οικ. Πατριάρχης εξακολούθησε να συμπεριφέρεται απέναντι στους άλλους Ορθόδοξους Αρχηγούς των αδελφών Εκκλησιών ως πρώτος ανάμεσα σε ίσους. Αυτό σημαίνει ότι για οποιεσδήποτε αποφάσεις γενικότερου εκκλησιαστικού ενδιαφέροντος απαιτείται η από κοινού συζήτηση και συμφωνία όλων των Αρχηγών των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών σε Συνόδους, στις οποίες παρίστανται είτε οι ίδιοι οι Προκαθήμενοι, είτε αντιπροσωπείες τους. Για σοβαρότατα μάλιστα θέματα απαιτείται η σύγκληση των Πανορθοδόξων ή Οικουμενικών, όπως ονομάζονται, Συνόδων, των οποίων οι αποφάσεις θεωρούνται ότι έχουν δεσμευτική ισχύ και είναι σεβαστές και δεκτές από όλους τους Ορθοδόξους και τις κατά τόπους Εκκλησίες στις οποίες υπάγονται.  

  Κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής περιόδου ο Οικουμενικός Πατριάρχης εκτελούσε αποκλειστικά και μόνο τα εκκλησιαστικά του καθήκοντα, στα οποία μάλιστα κάποτε αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα από τις επεμβάσεις των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων, αν και τούτο μάλλον σπάνια γινόταν. Όταν όμως διαλύθηκε η Αυτοκρατορία και τη θέση των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων πήραν οι Οθωμανοί Σουλτάνοι, το Οικ. Πατριαρχείο επιφορτίσθηκε, και με μεγάλες κοσμικές εξουσίες πάνω στους Χριστιανούς που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα προνόμια όμως που οι Σουλτάνοι είχαν παραχωρήσει στο Οικ. Πατριαρχείο υπήρξαν πολλές φορές δίκοπο μαχαίρι. Γιατί οι Τούρκοι έδιναν κάτι, αλλά απαιτούσαν να το πάρουν πίσω διπλό και τρίδιπλο. Με αποτέλεσμα αρκετοί Πατριάρχες, Επίσκοποι και λοιποί Κληρικοί να πληρώσουν με τη ζωή τους τις αυθαιρεσίες και την απληστία των Οθωμανών αρχόντων της αχανούς τους Αυτοκρατορίας.

Σε όλες όμως αυτές τις δυσκολίες και τις ταλαιπωρίες, το Οικ. Πατριαρχείο υπήρξε ο αποφασιστικός εκείνος παράγοντας που συνέβαλε στην επιβίωση της Ρωμηοσύνης κατά τους σκοτεινούς και δύσκολους χρόνους της δουλείας και στη διαιώνιση των διαχρονικών αξιών που πρεσβεύει το Γένος. Και τούτο επιτεύχθηκε χάρη στην ανάληψη των ηνίων της Εκκλησίας και του Γένους από Ιεράρχες μεγάλης ηθικής και πνευματικής αντοχής, οι οποίοι οδήγησαν  το ποίμνιο τους με γνώμονα πάντοτε την Ορθοδοξία και το Ρωμαίικοπνεύμα.

Όπως όμως η Ρωμιοσύνη βρήκε καταφύγιο, προστασία από μέρους του Πατριαρχείου κι επιβίωσε, έτσι και οι άλλες εθνότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και κυρίως οι σλαβικοί λαοί σώθηκαν από τον αφανισμό και την αλλοτρίωση των εθνικών τους χαρακτηριστικών ακριβώς γιατί τοΟικ. Πατριαρχείο τους είχε μεταδώσει ιεραποστολικά τον Χριστιανισμό και την Ορθοδοξία και τα άλλα πολιτιστικά στοιχεία και τη γραφή της γλώσσας τους, την λεγομένη Κυριλλική, την οποία οι δύο Θεσσαλονικείς Κληρικοί και Ιεραπόστολοι αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιοςδημιούργησαν τον ένατο αιώνα. Αλλά σε όλα αυτά χωρίς να τους υποχρεώσει είτε ν' αποβάλουν την εθνική τους συνείδηση, είτε να χάσουν την γλώσσα τους. Όταν λοιπόν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου και οι λαοί αυτοί απέκτησαν την ελευθερία τους, βρέθηκαν μεν μέσα στους κόλπους της Αγίας Ορθοδοξίας, όμως ο καθένας τους καλλιεργούσε και διατηρούσε ακραιφνή και ενδυναμωμένη την εθνική τους συνείδηση και τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά τους.

Αλλά και οι Ρώσοι, στους οποίους και πάλι το Οικ. Πατριαρχείο είχε μεταδώσει τον Χριστιανισμό και την Ορθοδοξία, η Εκκλησία των οποίων ανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη το 1448 και το 1589 σε Πατριαρχείο, χρεωστούν χάριτες στο Κέντρο της Ορθοδοξίας γιατί τους βοήθησε να επιβιώσουν εθνικά και να καλλιεργήσουν τις παραδόσεις και τις ρίζες της φυλής τους.

Λόγω της προνομιακής θέσεως που είχε αποκτήσει το Οικ. Πατριαρχείο ήδη από τη Ρωμαϊκή περίοδο, η δικαιοδοσία του επεκτεινόταν και πέραν των ορίων του Ρωμαϊκού Κράτους, σε χώρες όπου είχε διαδοθεί η Ορθοδοξία και που δεν ανήκαν στη γεωγραφική δικαιοδοσία των άλλων πρεσβυγενών Πατριαρχείων και Αυτοκέφαλων Εκκλησιών. Η Τετάρτη εν Χαλκηδόνι Οικουμενική Σύνοδος (451 μ.Χ.) έδωσε οικουμενικό χαρακτήρα και κατοχύρωσε τα προνόμια του Οικ. Πατριαρχείου στη Διασπορά. Έτσι στο Οικ. Πατριαρχείο υπαγόταν διοικητικά η Εκκλησία τηςΡωσίας μέχρι το 1448, οπότε της παραχώρησε το λεγόμενο αυτοκέφαλο, δηλαδή την διοικητική ανεξαρτησία της από τον Οικουμενικό Θρόνο. Το ίδιο έκανε αργότερα για την Εκκλησία της Ελλάδας (1850), την Εκκλησία της Σερβίας (1879), την Εκκλησία της Ρουμανίας (1885), την Εκκλησία τηςΑλβανίας (1937), την Εκκλησία   της   Βουλγαρίας (1945) και την Εκκλησία της Γεωργίας (1990). Επίσης το Οικ. Πατριαρχείο ανακήρυξε σε αυτόνομες Εκκλησίες την Ορθόδοξο Εκκλησία Τσεχίας και Σλοβακίας (1923) και την Ορθόδοξο Εκκλησία της Φινλανδίας (1923).

Παραμένουν όμως εκτός των γεωγραφικών ορίων των πιο πάνω Πατριαρχείων και Αυτοκέφαλων Εκκλησιών οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί που ζουν στην Κεντρώα και Δυτική Ευρώπη, στην Αμερικανική Ήπειρο και στην Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία και Άπω Ανατολή. Όλοι αυτοί υπάγονται εκκλησιαστικά στο Οικ. Πατριαρχείο, το οποίο και εκλέγει κατ' απόλυτο δικαιοδοσία τους Αρχιερείς των Επαρχιών του Θρόνου.

Έτσι υπάρχουν σήμερα τρεις Αρχιεπισκοπές: Αμερικής, Αυστραλίας και Μ. Βρετανίας, και οκτώ Μητροπόλεις: Γαλλίας, Γερμανίας, Αυστρίας, Σουηδίας, Βελγίου, Νέας Ζηλανδίας, Ελβετίας και lταλίας, που όλες τους αποτελούν Εκκλησιαστικές Επαρχίες του Οικ. Πατριαρχείου.

Στο Οικ. Πατριαρχείο υπάγονται επίσης οι Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου, η ημιαυτόνομος Εκκλησία της Κρήτης, η μοναστική πολιτεία τουΑγίου Όρους και διάφορα Πατριαρχικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο. Στη δικαιοδοσία, επίσης, του Οικ. Θρόνου ανήκουν και οι 24 Μητροπόλεις των λεγομένων "Νέων Χωρών", των περιοχών δηλαδή της Ελλάδας, οι οποίες ενσωματώθηκαν στο Ελληνικό Κράτος μετά την απελευθέρωσή τους από τον Τουρκικό ζυγό στην περίοδο 1912-22. Τη διοίκηση όμως των Μητροπόλεων αυτών το Οικ. Πατριαρχείο παραχώρησε επιτροπικώς το 1928 στην Εκκλησία της Ελλάδας, οι κυρίαρχοι όμως Αρχιερείς μνημονεύουν τον Οικ. Πατριάρχη, σύμφωνα προς την Εκκλησιαστική τάξη και παράδοση.  

Χρέος κάθε Ρωμιού είναι η στήριξη, των προσπαθειών του Παναγιωτάτου Οικ. Πατριάρχου μας κ. Βαρθολομαίου και των συνεργατών του, ηθικά αλλά και οικονομικά. Η στήριξη αυτή είναι απαραίτητη τώρα όσο ποτέ...Η καρδιά της Ορθοδοξίας αλλά και της Ρωμιοσύνης  δεν πρέπει να πάψει να κτυπά εκεί στη Βασιλεύουσα ..